موزه ملی کار
نظر به سابقه ی طولانی و کهن تمدن ایرانی و برابر بودن پیشینه کار با تاریخ وجود انسان بر روی کره خاکی و به دلیل اهمیت و تقدس والای کار و شغل، بررسی تاریخی و سیر تحول و تطور کار و حرف و مشاغل در جامعه، از گذشته تاکنون، نیاز به موزه ای که بتواند نسل های مختلف به خصوص کودکان، نوجوانان و جوانان را با تاریخ کار کشورمان آشنا کند، ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. ایجاد “موزه ملی کار” باعث آشنایی نسل های آینده ساز کشور، با حرفه ها و مشاغل مختلف شده و در شکل گسترده تر، موجب ارتقاء هویت نیروی کار خواهد شد. موزه ملی کار، نه فقط به عنوان نمایشگاهی از ابزارها، تجهیزات و وسایل قدیمی و تاریخی کار مورد توجه خواهد بود، بلکه به عنوان جایگاهی ویژه برای ارائه و تبلیغ و نمایش تمامی مسائل و اتفاقات حوزه کار و فعالیت، تولید و اشتغال تلقی می گردد.
سابق
با استفاده از تجربیات موزه کار آلمان در شهر هامبورگ در سال ۱۳۷۳ و سایر موزه های فنی و صنعتی در شهرهای برلین و وین، ضرورت ایجاد موزه ای با همین ویژگی ها در ایران نیز احساس شد. این امر طی نامه ای همراه با گزاشی از موزه کار آلمان، به وزیر کار و امور اجتماعی وقت ارسال شد. لیکن تشکیل موزه کار تا سال گذشته از سوی وزرای کار مورد توجه جدی قرار نگرفت.
متاسفانه ابزارها و ماشین آلات قدیمی زیادی در کارخانجات و واحدهای صنفی و یا نزد افراد وجود دارد که خیلی از آنها بیانگر تاریخ تکامل کار و صنعت در کشورمان و سایر کشورهای جهان است. لیکن این ابزارها و ماشین ها، پس از تغییر فنون و نوسازی و بازسازی واحدها، به دلال ها فروخته می شود و اغلب آنها پس از تجزیه شدن ذوب می شوند و یا بر اثر نگهداری های غیراصولی، در فضای باز کارگاه ها، از بین می روند. همین وضعیت درمورد اسناد و مدارک، جزوات و کتابها، عکس ها و فیلم های مربوط به تحولات کار و توسعه و تکامل صنعت و تولید در کشورمان وجود دارد که بیشتر آنها در حال نابودشدن هستند. با برپایی موزه ملی کار و جمع آوری آنها در یکجا، ضمن جلوگیری از آسیب دیدن این میراث های فرهنگی و ملی، می توان شرایطی فراهم کرد که دانش آموزان، دانشجویان، کارآموزان و کارآفرینان و سایر اقشار مردم با روند تحول و تکامل کار، شغل و تولید در ایران و سایر کشورهای جهان آشنا شوند.
به علت ضرورتی که برای ایجاد موزه ملی کار احساس می شد، پس از سال ها وقفه در انجام این کار، سال گذشته موضوع با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در میان گذاشته شد. این وزارتخانه ضمن استقبال از این امر، هیئت امنایی را برای این موزه تعیین کرد و هیئت مذکور پنج نفر را به عنوان اعضای هیئت مدیره تعیین کرد. این موزه به شکل غیر دولتی و غیرانتفاعی در اداره کل ثبت شرکت ها به ثبت رسید. این موزه، پس از تهیه اساسنامه، اهداف و راهبردها و بعد از تعیین اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل و دریافت مجوز از وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، در مکانی که شهرداری تهران در منطقه ۷ خیابان شهید اجاره دار کوچه دقت در اختیار هیئت امناء قرار داد، کار خود را شروع کرده است. این موزه پس از بازسازی و آماده سازی محل، در مرحله طراحی و چیدمان، تهیه ویترین ها و سایر وسایل مورد نیاز برای نمایش آثار و تهیه و جمع آوری اشیاء، عکس ها و اسناد موزه ای قرار دارد. دست اندرکاران موزه ملی کار امیدوارند با همکاری سازمان گردشگری و میراث فرهنگی و سایر دستگاه ها و همیاری بخش خصوصی، بخصوص کارفرمایان کارخانجات، صاحبان مشاغل و حرف مختلف و تشکل های آنان، بتوانند این موزه را هرچه زودتر راه اندازی کنند.
اهداف:
در رابطه با تشکیل “موزه ملی کار” می توان اهداف مختلفی را مورد توجه قرار دارد که مهم ترین آنها عبارتند از:
۱- آشنایی با تحول کار از ایران باستان تاکنون و همچنین توسعه آن در سایر کشورهای جهان
۲-آشنایی با مشاغل مختلف در طول تاریخ
۳- آشنایی مردم به خصوص دانش آموزان، دانشجویان و کارآموزان با تاریخچه مهارت آموزی در ایران و سایر کشورها
۴- آشنایی مردم با روند تکاملی وسایل و ابزارهای آموزشی
۵- جمع آوری . نگهداری و آشنا نمودن مردم با روند تکامل و توسعه ابزارهای کار و ماشین آلات
۶- آشنایی کارآفرینان با روند تحول کار و تولید در ایران و سایر کشورهای جهان و کسب ایده های نو
۷- ارتقاء فرهنگ کار و تولید در کشور
۸- حفظ آثار برجسته هنری و اختراعات، ابداعات، نوآوری ها و صنایع دستی در دوره های زمانی مختلف کشور
۹- جمع آوری و نگهداری مقررات مختلف کار و صنعت و روابط کار از تاریخ باستان تاکنون
۱۰- ایجاد خودباوری های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در بین جوانان
۱۱- جمع آوری و نگهداری آثار مکتوب در زمینه کار و تولید و ایجاد کتابخانه ملی کار و تولید
ویژگی های موزه ملی کار
در موزه ملی کار می توان موضوعات و موارد زیر را به نمایش گذاشت:
- نمایش اسناد، کتب، جزوات، مجلات و روزنامه های مربوط به کار و تولید از گذشته تاکنون
- نمایش ابزارها، وسایل و ماشین آلات مربوط به آموزش و تولید
- نمایش روند توسعه و تکامل حرفه ها . مشاغل و صنایع مختلف
- نمایش روند شکل گیری و توسعه شیوه های آموزش حرفه ای و ایمنی و بهداشت کار
- تهیه مجسمه، ماکت و نمایش آثاری از افرادی که اقدامات ویژه و ابتکاری در کار و تولید داشته و یا خدمات قابل توجهی برای کشور نموده اند.
- برنامه هایی که می تواند برای کودکان، دانش آموزان و جوانان جنبه آموزشی داشته باشد.
محل برگزاری موزه ملی کار
موزه های کار و صنعت در کشورهای مختلف، معمولا در مکان های قدیمی و تاریخی که اطراف آن ها نیز دارای محوطه های باز بوده و قرابتی با کار و تولید داشته اند، ایجاد شده است. به طور مثال موزه انگلستان در محلی به نام خانه پمپ، موزه کار آلمان در محل یک کارخانه قدیمی و یا موزه کار آمریکا در محلی که متعلق به کارگران کارخانه نساجی بوده تشکیل گردیده است. موزه ملی کار هم اکنون برای شروع کار خود از ساختمان امانی شهرداری در خیابان شهید اجاره دار تهران، کوچه دقت استفاده کرده است، ولی با گسترش کار این موزه، قطعا باید مکان های دیگری در تهران و سایر استان ها و شهرها به این امر اختصاص یابد.
منابع مالی :
برای تامین هزینه های لازم برای راه اندازی و تداوم کار موزه می توان از منابع زیر استفاده کرد:
– کمک سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
– کمک وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سایر دستگاه های دولتی
_ کمک شرکت های دولتی و خصوصی و اصناف از محل منابع پیش بینی شده آن ها جهت انجام مسئولیت های اجتماعی
– کمک تشکل های کارگری و کارفرمایی
– کمک سایر اقشار مردم
– فروش بلیط موزه
محمدتقی علی حسینی
مدیر عامل موزه